Yapılan araştırma ve incelemelerde Yeşilöz çevresinde tarih öncesi çağlardan beri yerleşildiği anlaşılmıştır.Yeşilöz yakınından geçen Kirmir Çayı boyunca kayalara oyulmuş mağaraların Etiler'e (M.Ö. 2000) ait olduğu sanılmaktadır. Daha sonra Frigler (M.Ö. 8. yy) bu yörede hakimiyet sürmüşlerdir.

 Romalılarca Hıristiyanlığın yayılması sırasında buraların mesken edildiği anlaşılmıştır. Daha sonra Bizanslıların yaşadıkları sanılmaktadır.

          1071 tarihli Malazgirt Zaferi ile Anadolu'nun kapıları Türklere açılmış,Türklerin Sultan Alp Arslan komutasında Anadolu'ya girmesinden kısa bir süre sonra Marmara'ya ulaşmaları ile Yeşilöz, ilk Türk akıncıları ile karşılaşmıştır. Selçuklu yönetimindeki Yeşilöz, konum itibarı ile sık sık göç eden Türkmen boylarına yurt olmuştur.Bu boylardan en önemlisi Oğuz, Kayı ve Kınık Boylarıdır. Böylece, Yeşilöz Anadolu Selçukluları'nın idaresine geçmiştir.

        Günümüzde Yeşilöz ismi ile anılır ama yerli halkın dilinde halen Keşönöz diye telaffuz edilir. Keşenöz isminin Keşanos tan geldiği söylenir.

Keşanosun vakti zamanında bir rum beyi olduğu ve şimdi Yeşilözün bulunduğu yerde kurulu bir beyliği olduğu rivayet edilir.Rivayet odurki bu beyin İstanos,Minaros ve Girindos isminde üç oğlu vardır. Bu oğulları babaları tarafından kendilerine taksim edilen topraklara giderler ve oralarda ayrı beylikler olurlar.Günümüzde bu yerleşkelerin adlarıda şu şekildedir.

İstanoz-zihr (Yenikent)
Minaros -Minaris ( Kazan -Orhaniye Köyü)
Girindos (Kazan -Fethiye Köyü)    

Çengel Pazarı
Malazgirt savaşında Türklerin Anadoluya girişi ile gelen Türk boylarından Küçük Kızık, Büyük Kızık, Kayı ve Nazlılar Köroğlu dağlarının eteklerinde şimdi yine o isimlerle adlandırılan yerlere yerleşmişlerdir. Keşanuz adıyla bir Rum köyüymüş. Yukarda adı geçen öbür üç köyde ismi Keşanuz olan Rum şahsın kardeşleriymiş (Girindos, Minaros, İstanos) dört çocuğu varmış ve bu köylere çocuklarının adını vermiş bunları büyüklerimiz böyle anlatırlardı. Onların anlattıklarına dayanarak ve bu isimleri Osmanlı arşivlerinde de görmekteyiz. Burada isimleri geçen Rumlar ve Türk boylarının hepsi bir arada Çengel pazarında ticaret yaptıkları dededen oğla anlatılmaktadır. Mehmet Keleş’in dedesinin anlattıklarına göre o bölgede bulunan bütün topluluklar Kara çalının tepesindeki düzlükte şimdi Çengel kaya denilen yerde kurulan Çengel Pazarında ticaret yaparlarmış. Bizim dip dedelerimiz buranın Pazar başkanlığını yaparmış ve Bağdat-İstanbul hattı olan Bağdat yolu da Çengel Pazarının beş yüz altı yüz metre ilerisinden geçermiş. Bu yol üzerinde Emürün Taş Kestiği denilen mevkide bir han varmış Burada insan eliyle yapılmış düzyazılı işlemeli oval türlü şekillerde taşlat mevcuttur. Bu taşların bir kısmı da kayıptır.

Kıtlık
Dedelerimizin doksan kıtlığı diye adlandırırlar. Bu tarihte kasabamızda kıtlık dolayısıyla halk kasabadan göç etmek zorunda kalmıştır. Bu göç esnasında kasbamız halkı beş altı zengin ağadan biri diğerlerine “onların ekmeğe, bizimde adama ihtiyacımız var, onlar bizsiz, biz onlarsız olamayız” demiş ve diğer ağaları ikna etmiş. Yetişebildikleri köylüleri geri çevirmişler ve yetişemedikleri gitmiş.

Gittikleri yerlerde tesbit edebildiğimiz yerler şunlardır:
• Elbeyli – İznik
• Ömerli Köyü – İznik
• Biga – Çanakkale
• Çan – Çanakkale

     OSMANLIDA YEŞİLÖZ
     1463 tarihli Osmalı kayıtlarını incelediğimizde, Vilayet yönetiminin söz sahibi kişilerinden biri de Ankara Sancak Beyi(Vali)'dir.Sancak yönetiminde Sancak Beyi'nin yardımcıları, "Kale Dizdarı", "Ankara Kadısı", "Ankara Alaybeyi" ve "Subaşı"lardır.İşte beldemiz "dikmen Kalesi"nde hüküm süren Alaybeyi bir vilayet yöneticisidir.
     1463 tarihli tahrir defterine göre Ankara Sancağı "Bacı, Çubuk, Kasaba, Karacabey, Mürted Ovası, Binari ili, Yabanabad, Şorva, Muzrıb, Uruş ve Ayaş" idari birimlerinden oluşur.Bu birimler nüfus artış ve azalışlarına göre1513, 1523 ve 1530 tarihli tahrir defterlerinde görüldüğü gibi diğer birimlere bağlanmıştır.Ancak beldemiz Yeşilöz tüm kayıtlarda Ayaş'ın Güdül nahiyesine bağlı olarak görünmektedir.Nüfus kayıtlarına göre Ayaş kazasının 66  köyünden biridir.Ayaş'ın toplam nüfusu 13.563 tür.Bu nüfus içine Rum, Yahudi ve Ermenilerde dahildir.Ayrıca azınlık nüfusun İstanoz, Güdül, Keşanuz ve Erkeksu karyelerinde yaşadığı anlaşılıyor. Güdül’de 11 hane “Kefere-i Güdül” ismi ile kaydedilmiş. Keşanuz (Yeşilöz)’da 1600 akçalık epeyce fazla cizye miktarı, buradaki Hiristiyan reaya miktarı hakkında bir fikir verebilir.
    Katip Çelebinin 1600 lü yıllardaki cihannümasına göre idari birimler Yörükan-ı Ankara, Ayaş, Çubukabad, Çukurcak, Şorba, Murtezaabad, Yabanabad, Haymana, Turguteli, Yerköy ve Güdül olarak değişmiştir.1809 yılında ise İstanos, Semerözü ve Arabsun da bunlara eklenmiştir.
 1907 Ankara salnamesine göre Keşanöz, Ankara sancağına bağlı kazalardan biri olan Ayaş'ın Güdül nahiyesinin bir köyüdür.Ayaş nüfusu 25.732 kişidir ve tamamı müslümandır.
     1907 tarihli “Ankara Vilayeti Salnamesi”nde Ankara vilayeti; Ankara, Kayseri, Kırşehir, Yozgad ve Çorum sancak (liva)larından meydana gelmektedir.

     Ankara Sancagı’nda dokuz kaza ve dokuz nahiye bulunmaktadır. Bunlar Merkez (Çubuk ve Zir nahiyeleri), Ayaş (Güdül nahiyesi), Beypazarı (Karaşar nahiyesi), Nalluhan, Mihalıccık, Sivrihisar (Günyüzü nahiyesi), Haymana (Şeyhbuzunlu nahiyesi), Bala (Tabanlı nahiyesi), Kalecik (Konur ve İnallu Ballı nahiyeleri) ve Yabanabad (Şorba nahiyesi) kazalarıdır. 





Adım Adım Ankara Adlı Kitaptan

*Keşanöz”, “Keşanuz” ve “Örenkaşı” adları ile de anılan bir köy olup, 1530’lu yıllarda Ayaş’a bağlıdır.Kirmir Çayı’nın Yeşi löz Beldesi’nden geçerek beldenin güneyinde bir ada oluşturan “kaya mağara”lar bulunmaktadır. Bu ada üzerinde sayıları tahminen yüz civarında kayalara oyulmuş mağaraların, Bizanslılar tarafından kullanıldığı tahmin edilir. Ayrıca beldenin 1,5 km. doğusundaki “Asartepe”, bir Galat yerleşmesidir.Türklerin ilk iskan yerlerinden olup, Sultan İkinci Bayezid Han’ın Amasya’da yaptırdığı külliyenin vakıf köyleri arasındadır.


 Kaynakça: http://www.ankara.bel.tr/_layouts/tarihkultur/pdf/ATKD_07.pdf


 YEŞİLÖZ'ÜN KURTULUŞ SAVAŞI VE ESKİ HARPLERDE DE 4 ŞEHİDİ BULUNMAKTADIR